Przejdź do treści
Wczytuję...

Ścieżka nawigacyjna

Start / Blog / Wzmacniacz tranzystorowy – typowe usterki /

wzmacniacz tranzystorowy

Wzmacniacze tranzystorowe z reguły charakteryzuje duża wytrzymałość – pod tym względem wypadają lepiej niż ich lampowi bracia. Niższa cena tych urządzeń, mniejszy pobór prądu, duża dostępność i łatwa obsługa sprawiły, że wzmacniacze tranzystorowe są bardzo popularne i znajdują szerokie grono odbiorców. Do usterek tych wzmacniaczy może dojść zarówno wskutek pewnych niedopatrzeń użytkownika, jak i wad produkcyjnych. W naszym artykule przedstawiamy najczęstsze problemy, z którymi borykają się posiadacze wzmacniaczy tranzystorowych.

Wzmacniacz tranzystorowy – co warto o nim wiedzieć?

Wzmacniacze tranzystorowe znacząco różnią się od tych lampowych. Zarówno jedne, jak i drugie podbiły serca audiofilów – te pierwsze za praktyczne aspekty użytkowania, drugie – za ciepłe i naturalne brzmienie. Jedno jest pewne – wzmacniacz tranzystorowy jest prostszy w obsłudze, nie zachodzi tutaj konieczność wymiany zużytych lamp, a ceny tych urządzeń są generalnie niższe. Brzmienie wzmacniaczy tranzystorowych jest detaliczne, chłodne – choć nie każdemu przypadnie do gustu, to jednak wielu melomanów wybiera te urządzenia właśnie ze względu na ich dźwięk. A w większości przypadków jest on opisywany jako bardzo szczegółowy, o wysokiej rozdzielczości, z wyraźnie zaznaczoną górą i konturowym basem. Analityczne i chłodne brzmienie nie zawsze jednak trafnie opisuje profil dźwiękowy danego wzmacniacza tranzystorowego, zdarzają się bowiem urządzenia tego typu, które zaskakują organicznością i bardzo przyjemnym dla ucha, ciepłym dźwiękiem.

Klasy wzmacniaczy

Jak sama nazwa wskazuje, w przypadku tych urządzeń sygnał nie jest wzmacniany przez lampę elektronową, a przez tranzystor. Najwięcej prądu pobierają wzmacniacze, których klasa oznaczona została jako A – są to audiofilskie konstrukcje o najwyższej jakości dźwięku i niskim poziomie zniekształceń. Sprawność takiego sprzętu wynosi maksymalnie 30%. Wyższą sprawnością charakteryzują się wzmacniacze klasy AB, (najczęściej spotykane na rynku) wynosi ona około 50%. Wzmacniacze AB nie zawsze oferują dźwięk, który byłby w stanie spełnić oczekiwania wymagającego audiofila, ale istnieją oczywiście w tej klasie urządzenia o doskonałym brzmieniu.

Warto jednak mieć na uwadze, że mogą wydzielać one sporo ciepła – jest to ważne podczas ustawiania sprzętu. Kolejną kategorię stanowią wzmacniacze klasy D. Mimo że dawniej uchodziły za urządzenia gorszej jakości, to obecnie zyskują na popularności, a coraz większa liczba słuchaczy zaczyna je doceniać. Sposób jego działania jest niezwykle ciekawy, bowiem tranzystory tego wzmacniacza (nazywanego inaczej impulsowym), działają jak przełączniki, które pracują w dwóch stanach – nasycenia i odcięcia.

Wzmacniacz tranzystorowy – ryzyko przeciążenia

Nie tylko kolumny narażone są na przeciążenia, bowiem wzmacniacze również są na nie podatne. Warto zatem sprawdzić, czy nasze urządzenie pracuje poprawnie i nie jest nadmiernie przeciążane. Służą do tego specjalistyczne urządzenia, takie jak mierniki zniekształceń THD oraz oscyloskopy, a takich pomiarów dokonasz w serwisie sprzętu audio. Posiadacze zestawu stereo bardzo często mają różnego rodzaju zastrzeżenia co do jakości dźwięku generowanego przez ich urządzenia – jednak dokonanie tak ważnych pomiarów jest przez niech pomijane.

Każdy użytkownik dobrego systemu hi-fi może dużo zyskać, przeprowadzając takie pomiary, a w niektórych przypadkach może być to wręcz niezbędne. Mowa tutaj o systemach, których dźwięk stracił przejrzystość, dynamika się pogorszyła, a przy większych poziomach głośności nastąpił wyraźny spadek jakości dźwięku. Bardzo często okazuje się, że nasz wzmacniacz jest mocno przeciążony – szczególnie jeżeli korzystamy z mniej sprawnych głośników, a sprzęt ustawiony jest w dużym pomieszczeniu. W takim przypadku należy zmniejszać poziom głośności podczas odsłuchów; warto jednak pomyśleć o wymianie kolumn na nowe. Należy zaznaczyć tutaj, że nawet jeżeli wyniki z powyższych pomiarów będą prawidłowe, to za problemy z dźwiękiem w naszym systemie mogą być odpowiedzialne również przesterowane kolumny. Jednak za powstawanie zniekształceń w takich przypadkach odpowiadają zupełnie inne mechanizmy.

Dlaczego wzmacniacz tranzystorowy szumi lub trzeszczy?

Szumy i inne, niezbyt przyjemne dźwięki generowane przez wzmacniacz występują powszechnie, a posiadacze sprzętu stereo niezwykle często skarżą się na tego typu problemy. Czasami przy przełączaniu przełączników lub przekręcaniu potencjometrów słyszalne są różne trzaski lub następują przerwy. Winne mogą być zabrudzone lub wytarte styki oraz ścieżki oporowe, a także niepoprawny montaż i wygięcie części ruchomych. Czasami konieczne jest oczyszczenie i nasmarowanie potencjometru, zdarza się również, że pomocna okaże się wyłącznie całkowita wymiana tego elementu. Co ważne, takich czynności nigdy nie należy dokonywać na własną rękę – nieumiejętny demontaż i użycie różnych preparatów grozi zwarciem w układach elektrycznych i elektronicznych wzmacniacza.

Warto pamiętać, że pewnych dźwięków wydawanych przez wzmacniacz nie da się wyeliminować, mieszczą się one w normie i nie świadczą o awarii sprzętu. Niektóre z dźwięków urządzenie generuje samo z siebie, bez podłączonych kolumn – np. iskrzenie. Winne może być uszkodzenie wtyczki, gniazda czy styków, jak i zanieczyszczenia. Same transformatory również mogą wydawać z siebie różne dźwięki, najczęściej określane jako buczenie, co może wiązać się bezpośrednio z jakością jego wykonania. Otóż wysokiej jakości transformator zalewany żywicą będzie pracował bardzo cicho, nawet jeżeli będzie mocno obciążany.

Wzmacniacz buczy – przyczyny

Buczenie może wynikać z pojawienia się składowej stałej na wejściu uzwojenia pierwotnego – jest ono odpowiedzialne za przepływ dużego prądu z powodu niskiej rezystancji uzwojenia. Gdy dojdzie do nasycenia rdzenia – słyszalne będzie właśnie buczenie. Główną przyczyną takiego problemu może być wadliwa instalacja elektryczna, ale również inne urządzenie znajdujące się w pobliżu systemu.

Różnego rodzaju szumy słyszalne będą również z głośników, po podłączeniu ich do wzmacniacza. Jeżeli nie są one szczególnie nasilone, to mieszczą się w granicach normy i nie powinny być powodem do niepokoju. Warto mieć na uwadze, że nasilenie szumu zależy w dużej mierze od typu wejścia – na wejściach wkładek MC będzie ono stosunkowo wysokie. Czasami błędnie przypisujemy pojawienie się przydźwięku wzmacniaczowi, po czym okazuje się, że to np. wkładka gramofonowa jest jego źródłem; poprawę w tym zakresie przynosi czasami zwiększenie dystansu pomiędzy urządzeniami.

Warto pamiętać, że kurz, zanieczyszczenia również mogą przyczyniać się powstawania szumów czy zakłóceń. Przyczyną takich problemów mogą być również słabej jakości podzespoły oraz zaawansowany wiek wzmacniacza.

Wzmacniacz nie chce się włączyć

Powodem niewłączającego się wzmacniacza może być poważna awaria transformatora, a także przepalenie jednego z bezpieczników. W takiej sytuacji nie obejdzie się bez pomocy specjalisty. Nie zawsze jednak mamy do czynienia z uszkodzeniem samego wzmacniacza – źródło problemu równie dobrze może leżeć w gniazdku, listwie zasilającej czy kablu. Warto upewnić się, że wszystko jest podłączone prawidłowo, a listwa zasilająca nie uległa awarii. Twój wzmacniacz nie generuje dźwięku? Może to świadczyć o jego awarii (np. końcówek mocy), ale nie tylko – uszkodzeniu mogło ulec źródło, przewody, czy same kolumny.

W takich sytuacjach warto sprawdzić, czy na wzmacniaczu zostało wybrane odpowiednie źródło, a przewody są prawidłowo podłączone. Jeżeli wyeliminujesz drobne usterki, konieczne będzie przeprowadzenie diagnostyki zarówno wzmacniacza, jak i źródła. Zdarza się również, że tylko jeden z kanałów nie działa prawidłowo – być może potencjometr balansu został ustawiony maksymalnie na jedną stronę, choć nie można wykluczyć usterki końcówki mocy – w takiej sytuacji należy wymienić parę.

Uszkodzenie wzmacniacza tranzystorowego – nam możesz zaufać

Jeżeli masz jakikolwiek problem ze swoim wzmacniaczem, serdecznie zapraszamy do naszego serwisu. Niezależnie od rodzaju usterki, dokonamy dokładnej diagnozy i usuniemy samo źródło awarii. Nasi serwisanci od lat zajmują się naprawą rozmaitych sprzętów audio, posiadają duże doświadczenie i wiedzę w tym zakresie. Podejmujemy się najbardziej skomplikowanych napraw – pozwalają nam na to zarówno nasze kwalifikacje, dostęp do części zamiennych i oryginalnych podzespołów, jak i bogate wyposażanie naszego serwisu w specjalistyczny sprzęt diagnostyczny. Skontaktuj się z nami – zawsze chętnie udzielimy Ci porady i odpowiemy na wszystkie pytania.

Leave a Comment